Tereny Dalmacji, przez wieki, były częstym celem ataków zarówno od strony lądu jak i Adriatyku. Rzymianie, Wenecjanie, Awarowie, Słowianie i Osmanowie – wszyscy mieli chrapkę na Dalmację.
Historyczna kraina Dalmacji rozciągała się od wyspy Pag na północy, aż po Zatokę Kotorską na południu. Żeby ochronić tereny te przed najeźdźcą, powstało wiele mniejszych i większych twierdz, rozrzuconych na terenie o długości ok 400 i szerokości ok 50 kilometrów. W skład Dalmacji oczywiście wchodzą również wyspy, na których również budowano twierdze. Część z twierdz uległa całkowitemu zniszczeniu. Na szczęście większa z nich część ocalała.
Podczas każdego pobytu w Chorwacji staramy się odwiedzić kolejną, by z czasem stworzyć szlak Dalmatyńskich fortyfikacji. Poniższa lista twierdz Dalmacji uszeregowana jest według położenia, zaczynając od północy na południu kończąc. Serdecznie zapraszamy!
Twierdza św. Michała w Šibeniku
Pierwszą twierdzą jaka powstała w Šibeniku była twierdza św. Michała. Twierdza znajduje się na wysokości ok. 70 metrów. Badania archeologiczne dowodzą, że na terenie twierdzy, w XI wieku znajdowały się fortyfikacje. Do XIX w. twierdza św. Michała była połączona z miejskimi murami obronnymi, które zostały rozebrane w 1864 r.
Z twierdzy św. Michała w Šibeniku rozpościera się przepiękny widok. Niestety wybuch prochu w 1663 r., a następnie w 1752 r. doprowadziły twierdzę do ruiny i zadecydowały, że miejsce to już na zawsze utraciło swój obronny charakter. Obecnie mieści się tam otwarta scena.
Więcej o Šibeniku dowiecie się z wpisu pt. „Šibenik – zabytkowe miasto kuszące zatoką”
REKLAMA
Twierdze św. Jana i Šubićevaca w Šibeniku [zamknięte]
W XVII w. Šibenik zyskał fortecę Jana. Początkowo twierdza była połączona murem z powstałą w tym samym okresie twierdzą Šubićevaca, dawniej zwaną twierdzą barona von Degenfeld.
Twierdza sw. Jana położona jest na najwyższym punkcie miasta, na wysokości ok. 115 metrów i góruje na całym Šibenikiem. Niestety, obecnie obie twierdze są zamknięte.
Twierdza Španjola w Hvarze
Górująca nad miastem Hvar, na wyspie Hvar Twierdza Španjola powstała w XVI wieku. Pierwsze wzmianki o znajdującej się w tym miejscu twierdzy pochodzą z 1282 roku. Najważniejszą rolę twierdza odegrała w 1572 roku kiedy ochroniła mieszkańców Hvaru przed najazdem Imprerium Osmańskiego.
W skład twierdzy wchodzą mury oraz cztery okrągłe wieże. W 1579 roku część twierdzy uległo zniszczeniu po tym jak, po uderzeniu pioruna wybuchła prochownia.
Twierdza Klis
To jedna z największych i najważniejszych twierdz w Chorwacji.
Na wysokim wzgórzu, w przełęczy pomiędzy górami Mosor a Kozjak na wysokości około 360 metrów malowniczo wznosi się Twierdza Klis. Położona około 13 km na północny wschód od Splitu we wsi o tej samej nazwie. Już od czasów imperium rzymskiego miała strategiczne znacznie. Przebiegała tędy jedyna łatwo przejezdna droga łącząca wnętrze kontynentu z wybrzeżem Adriatyku. Nie bez powodu nadano jej nazwę „klucza” (z gr. Kleisa – klucz).
REKLAMA
To jedna z największych i najważniejszych twierdz w Chorwacji. Obecnie to jeden z najbardziej znanych militarnych zabytków Chorwacji. Stanowi symbol walki z Turkami. Rozciąga się z niej niezapomniany widok na Split, Solin, Kaštele oraz wyspy Brač, Šolta, Hvar i Vis.
Więcej o Twierdzy Klis dowiecie się z wpisu pt. „Twierdza Klis – klucz Dalmacji”
Twierdza Starigrad w Omišu
Twierdza Starigrad w Omišu, która w późniejszym czasie zmieniła nazwę na Fortica została wybudowana pod koniec XIV lub na początku XV wieku, w miejscu, gdzie wcześniej znajdowała się Twierdza Onastina. Twierdza posiada cechy gotyckie oraz wczesnego renesansu. Dolna część twierdzy zbudowana jest w dużych kamiennych bloków, pozostałościach po Twierdzy Onastina. Twierdza przeznaczona była dla 15 osobowej załogi.
Jej doskonałe położenie pozwalało na obserwowanie kanału Brač, Poljica, terytoriów posiadanych przez Turków, a wraz z Visećgrad także dolnej części rzeki Cetiny. W XV wieku twierdza służyła Wenecjanom jako ochrona Omiša i Splitu przed Turkami.
Główne uszkodzenia twierdzy spowodowane były przez burze i silny wiatr, przez co była ona często przebudowywana. W XVII wieku Omiš przestał być granicą Imperium Osmańskiego, przez co twierdza straciła na znaczeniu.
Więcej informacji o twierdzy uzyskacie z wpisu pt. „Twierdza Starigrad (Fortica) w Omišu”
Twierdza Mirabella w Omišu
Twierdza Mirabella w Omišu znajduje się poniżej twierdzy Starigrad, tuż nad starą częścią miasta. Została wybudowana w XIII wieku. Znajduje się przy ujściu rzeki Cetiny, gdzie łącza się dwa masywy górskie – Mosor i Biokovo. Dawniej Omiš znany był jako twierdza piratów, którzy napadali na weneckie statki, przepływające w okolicy.
Sama twierdza nie jest zbyt wielka, jednak jej położenie sprawiało, że najeźdźcy mieli niezwykle ciężkie zadanie by ją zdobyć. Z twierdzy roztacza się przepiękny widok na Omiš, rzekę Cetinę oraz wyspę Brač.
Więcej o Omišu dowiecie się z wpisu pt. „Omiš – urokliwe miasteczko w środkowej Dalmacji”
Twierdza Topana w Imotskach
Górujące nad miastem ruiny to pozostałość po Twierdzy Topana, która powstała w czasach Osmańskich. W czasach swojej świetności Twierdza Topana była jedną z najważniejszych twierdz obronnych w lądowej części Dalmacji. Znalezione podczas wykopalisk archeologicznych ślady dowodzą, że tereny te były już strategicznymi za czasów panowania Rzymian. Pierwsza zachowana wzmianka o Twierdzy Topana pochodzi z X wieku.
REKLAMA
Twierdza przestała pełnić swoją funkcję obronną w 1816 roku. Na jej terenie, w 1788 roku powstał niewielki kościół Matki Boskiej Anielskiej.
Więcej o twierdzy jak i o niezwykłej atrakcji Imotsek przeczytacie we wpisie pt. „Modro i Crveno Jezero w Imotski”
Mury obronne w Ston
Pierwotnie mury w Ston miały długość 7 kilometrów
Mury, jako fortyfikacja obronna dla całego półwyspu Pelješac. Ston posiada najdłuższe mury obronne w Europie. Na świecie, tylko Wielki Mur Chiński jest dłuższy. Budowa silnej fortyfikacji trwała od 1334 do 1506 roku. Pierwotnie mury w Ston miały długość 7 kilometrów i składały się z murów miejskich w Ston, murów miejskich w Mali Ston oraz wielkiego muru, łączącego Ston z Mali Ston.
W skład murów wchodziło 10 okrągłych i 31 kwadratowych wież oraz 6 bastionów. W 1850 roku, po silnym trzęsieniu ziemi jakie nawiedziło południową Dalmację, część murów uległa zniszczeniu.
Do dzisiejszych czasów przetrwało ok 5,5 km murów, 40 wież i 5 bastionów. Mury w Ston, swoją funkcję obronną pełniły do końca XIV wieku, skutecznie broniąc zarówno Ston jak i cały półwysep Pelješac m.in. przed najazdami wojsk osmańskich.
Więcej o murach obronnych w Ston dowiecie się z wpisu pt. „Ston i najdłuższe mury obronne w Europie”
Fort Lovrijenac w Dubrowniku
Według legendy, fort został zbudowany w ciągu trzech miesięcy
Poza murami Dubrownika stoi potężny Fort Lovrijenac, który chroni miasto od strony lądu i morza od strony zachodniej. Lovrijenac powstał na początku XI wieku. Ściany od strony lądu i morza mają grubość 4-12 m, sufit ma grubość 1,5 m. Ściana od strony miasta ma grubość tylko 0,6 m – jako zabezpieczenie na wypadek przejęcia fortu przez wroga zewnętrznego bądź wewnętrznego. Nad wejściem do fortu widnieje napis Non Bene Pro Toto Liberta Venditur Auro – „Wolność nie jest na sprzedaż [nawet] za wszystko złoto”.
Z Lovrijenac związana jest legenda, która głosi, że fort został zbudowany w ciągu trzech miesięcy po tym, jak dubrowniczanie dowiedzieli się, że Republika Wenecka planuje na tym półwyspie budowę swojego fortu.
Więcej zdjęć z Dubrownika znajdziesz we wpisie pt. „Spacer murami obronnymi Dubrownika”
Fort Revelin w Dubrowniku
Od strony wschodniej port w Dubrowniku chroniony jest przez Fort Revelin. Revelin wybudowano w latach 1463-1551. W czasie jego budowy obowiązywał przepis, że każdy przybywający do Dubrownika musi przynieść kamień o wadze własnego ciała. Fort przetrwał katastrofalne trzęsienie ziemi w 1667 roku, po którym stał się siedzibą skarbca Republiki Dubrownickiej.
REKLAMA
Twierdza Sokol Grad
Południowa Dalmacja i region Konavle, przez wieki były strzeżone przez wznoszącą się na ponad 25 metrowej skale Twierdzę Sokol, zwaną również Sokol Grad. Pierwsze, zachowane wzmianki o Twierdzy Sokol pochodzą z 1373 roku, jednak znaleziska archeologiczne potwierdzają, że w miejscu twierdzy znajdowała się warownia pamiętająca czasy Imperium Rzymskiego. Chroniła ona wtedy m.in. ludzi zamieszkujących tereny Cavtatu.
Za czasów Republiki Raguzy, Twierdza Sokol zyskała cysternę na wodę, pomieszczenia na amunicję i pożywienie oraz budynek dla żołnierzy oraz mieszkańców pobliskich wsi na wypadek ataku wroga. W drugiej połowie XVII wieku tereny te nawiedziło silne trzęsienie ziemi, które mocno uszkodziło twierdzę.
Więcej o Twierdzy Sokol Grad dowiecie się z wpisu pt. „Twierdza Sokol Grad w południowej Dalmacji”
